ตำนานสระแก้ว เป็นนิทานพื้นบ้านภาคตะวันออกที่เป็นตำนานเกี่ยวกับบ่อน้ำศักด์สิทธิ์ ซึ่งสระแก้วเป็นชื่อหมู่บ้านที่อยู่ใน ต.เขาพลอยแหวน อ.ท่าใหม่ จ.จันทบุรี มีประวัติเล่าขานกันมานาน และน้ำ ณ แห่งนี้ถูกนำไปใช้ในพิธีสำคัญด้วยเช่นกัน
เรื่อง ตำนานบ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ สระแก้ว
ณ ที่นี้มีภูเขาเตี้ย ๆ ลูกหนึ่ง บนยอดเขามีสระน้ำ ลักษณะเป็นน้ำเขาใสสะอาดเย็นชื่นใจ และมีตายายสองคนผัวเมียคู่หนึ่ง ปลูกบ้านเรือนอาศัยอยู่ตีนเขา เป็นคนยากจนเข็ญใจอาศัยเก็บผัก เก็บฟืนขาย หรือแลกเปลี่ยนข้าวปลาอาหารจากชาวบ้าน บางครั้งก็ล่าสัตว์เล็กๆ มากินเป็นอาหาร และตายายสองคนนี้เป็นโรคเรื้อน ตามร่างกายเป็นแผลพุพองที่ไม่รู้จักหาย มีน้ำเหลืองไหลเยิ้มอยู่ตลอดเวลา โรคนี้ในสมัยโบราณถ้าใครเป็นแล้วรักษาไม่หาย เพราะการแพทย์ไม่เจริญ ถ้าเป็นนานอาการเข้าขั้นรุนแรงอาจทำให้ตาบอด มือกุด เท้ากุดได้
อยู่มาวันหนึ่ง ตาล่ากระต่ายติดตามรอยเลือดไปจนถึงยอดเขา พบว่ากระต่ายกระโดดลงไปในสระน้ำดังกล่าวนั้น เมื่อกระต่ายขึ้นจากสระบาดแผลก็หาย และสามารถวิ่งหนีไปได้อย่างรวดเร็วเหมือนไม่เคยถูกยิงบาดเจ็บมาก่อน ตาเห็นแปลกจึงลงไปแช่น้ำในสระ เมื่อขึ้นมาจากสระความอัศจรรย์ก็บังเกิดขึ้นคือแผลพุพองต่างๆ ก็หายไปสิ้น น้ำเหลืองที่เคยไหลเยิ้มก็แห้งสนิท จึงมาบอกยายด้วยความดีใจ และเมื่อพายายไปอาบน้ำในสระ แผลพุพองของยายก็หายเช่นเดียวกัน ในไม่ช้าข่าวนี้ก็กระจายไปอย่างรวดเร็วราวกับพายุ รู้ถึงหูเจ้าบ้านผ่านเมืองก็พากันมาดูชม และพิสูจน์เห็นประจักษ์แจ้ง
แล้วเจ้าเมืองก็รายงานไปยังส่วนกลาง คือเมืองหลวงให้ทราบว่าได้พบสระน้ำศักดิ์สิทธิ์ขึ้นอีกแห่งแล้วภายหลังเจ้าหน้าที่ผู้เกี่ยวข้องเข้าใจว่าเป็นพราหมณ์ ประจำราชสำนักกำหนดให้น้ำสระแก้วแห่งนี้ไปรวมกับน้ำศักดิ์สิทธ์จากแหล่งอื่นๆ ทั่วราชอาณาจักร สำหรับทำเป็นน้ำเทพมนต์ใช้ในพิธีมุรธาภิเษกหรือพิธีอื่นๆ ที่เกี่ยวกับน้ำ เช่นน้ำที่ทำพิธีถือน้ำพิพัฒน์สัตยา เป็นต้น
กาลเวลาล่วงเลยผ่านไป สระน้ำศักดิ์สิทธิ์นี้ก็ยังมีมาจนถึงทุกวันนี้ น้ำในสระยังไม่แห้งและมีชื่อว่า “สระแก้ว” บางคนก็กล่าวว่าเพราะน้ำใสประดุจดังแก้ว แต่บางท่านก็ว่าในสระเคยมีแก้วรัตนชาติอยู่ในสระนี้และในปัจจุบันได้สูญหายไปแล้ว
— ตำนาน สระแก้ว บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ —
“หากจะกล่าว ถึงตำนาน วัดสระแก้ว
คงไม่แคล้ว ภูเขาเตี้ย สระน้ำใส
ที่มีฤทธิ์ รักษาแผล หายเร็วไว
แค่กระโดด ลงไป หายทันที
ตามตำนาน เล่าขาน ถึงตายาย
ที่เป็นแผล ไม่หาย คล้ายดั่งฝี
วันหนึ่งตา เห็นกระต่าย บาดแผลมี
จึงทำที เดินตาม รอยเลือดไป
ตามกระต่าย ไปถึง ที่ยอดเขา
กระต่ายเอา ตัวกระโดด ลงน้ำใส
พอขึ้นมา แผลที่มี ก็หายไป
ตาก็เห็น รีบเร็วไว ลงไปดู
ปรากฏว่า แผลที่มี นั้นหายวับ
จึงรีบกลับ ไปบอกยาย ฟังกับหู
เมื่อยายทำ แผลก็หาย ให้ตาดู
ข่าวจึงรู้ กระจาย ทั่วกันไป
รู้ไปถึง พระเจ้า แห่งแผ่นดิน
ทรงได้ยิน จึงสั่งให้ สระน้ำใส
เป็นแหล่งน้ำ ศักดิ์สิทธิ์ ที่ใช้ใน
พระราชพิธี ของไทย แต่นั้นมา
ด้วยความที่ น้ำนั้น ใสเหมือนแก้ว
บ้างว่ามี เพชรแวว ในน้ำหนา
เป็นตำนาน กล่าวขาน นานนมมา
จึงเรียกสระ นี้ว่า “สระแก้ว”เอย “
…………………………………
เรียบเรียง: nitanstory.com
ข้อมูลจาก: m-culture.go.th/ilove/ewt_snews.php?s=Y2hhbnRoYWJ1cmlAQEA2MzA=
บทกลอนจาก: คุณSainamsom จาก pantip.com
รูปภาพจาก: https://okchanthaburi.com/2017/03/บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์/