นิทานพื้นบ้านภาคอีสาน เรื่องจำปาสี่ต้น

นิทานพื้นบ้าน เรื่อง จำปาสี่ต้น (จ. อุบลราชธานี)

สมัยหนึ่งนานมาแล้ว มีพระราชาพระองค์หนึ่งซึ่งตามภาษาลาวเรียกกันว่า เจ้ามหาชีวิต พระองค์ปกครองไพร่ฟ้าด้วยความร่มเย็นเป็นสุข พระองค์มีมเหสี 2 องค์ คือ มเหสีฝ่ายขวาและฝ่ายซ้าย วันหนึ่งมีพรานได้เข้ามากราบทูลว่ามีโขลงช้างป่าเข้ามาในพระราชอาณาเขต ซึ่งตามปกติแล้วก็มักจะต้องเสด็จออกไปคล้องช้างด้วยพระองค์เอง แต่ในระยะนั้นมเหสีฝ่ายขวากำลังจะประสูติ พระองค์ทรงเป็นห่วง แต่ในที่สุดก็ทรงตัดสินใจออกจากพระนครไปคล้องช้างป่าโขลงนั้น

เมื่อพระองค์เสด็จไปได้เพียงสามวัน มเหสีฝ่ายขวาก็ประสูติโอรสออกมาถึงสี่องค์ มเหสีฝ่ายซ้ายทราบเรื่องก็อิจฉา คิดอุบายโดยสั่งให้คนสนิทไปหาลูกสุนัขที่ออกใหม่มาสี่ตัว แล้วลอบเข้าไปสับเปลี่ยน ส่วนโอรสทั้งสี่นั้นนางให้เอาไปใส่แพลอยน้ำไป เมื่อเจ้ามหาชีวิตเสด็จกลับพระนครได้ทราบเรื่องไม่ได้ทรงสอบสวนเรื่องราว ทรงขับไล่มเหสีฝ่ายขวาออกจากพระนคร เพราะถือว่าเป็นกาลีบ้านกาลีเมือง จะทำให้บ้านเมืองวุ่นวาย ฝ่ายโอรสทั้งสี่ได้ถูกหญิงชราชื่อ”แม่คำพา” พบเข้าและนำกลับไปเลี้ยงด้วยความยินดีเนื่องจากนางไม่มีบุตร นางได้เลี้ยงดูโอรสทั้งสี่อย่างดีเหมือนกับบุตรของนางเอง

วันหนึ่งมเหสีฝ่ายซ้ายรู้ว่าโอรสทั้งสี่นั้นยังไม่ตาย จึงให้คนสนิทเอายาพิษไปให้โอรสทั้งสี่กินจนเสียชีวิต นางคำพาเสียใจมาก นางได้ฝังร่างของโอรสทั้งสี่ไว้ในสวน และในไม่ช้าก็มีต้นจำปาสี่ต้นเจริญเติบโตขึ้นเหนือหลุมฝังศพทั้งสี่ เมื่อมเหสีฝ่ายซ้ายทราบเรื่องต้นจำปาทั้งสี่ นางได้สั่งให้ทหารไปโค่นต้นจำปานั้นลงและสั่งให้เอาไปโยนทิ้งน้ำ ขณะที่ต้นจำปาทั้งสี่ลอยไปตามน้ำ พระภิกษุรูปหนึ่งผ่านมาพบและเห็นว่าต้นจำปายังสดอยู่จึงเก็บเอาขึ้นมาจากน้ำ แต่เมื่อเด็ดดอกจำปาออกจากกิ่งแทนที่จะมีน้ำหรือยางไหลออกมา กลับกลายเป็นเลือดสด ๆ ไหลรินออกมาจากก้าน พระภิกษุองค์นั้นจึงไปหาฤาษีเล่าเรื่องให้ฟัง ฤาษีนั่งทางในก็รู้เรื่องราวโดยตลอด จึงทำน้ำมนตร์รดต้นจำปาทั้งสี่ ต้นจำปานั้นกลายเป็นชายหนุ่มรูปงาม ฤาษีก็สั่งสอนศิลปะวิทยาการต่าง ๆให้ เมื่อทั้งสี่เล่าเรียนวิชาสำเร็จแล้วก็กราบลาพระฤาษีออกเดินทางไปหาพระบิดา

เมื่อพระโอรสมาถึงพระนครก็ให้คนเข้าไปกราบทูลพระราชาว่าโอรสทั้งสี่ของพระองค์กลับมาแล้ว…พระราชากริ้วมาก ….เพราะยังทรงเข้าพระทัยผิดว่ามเหสีฝ่ายขวาประสูติออกมาเป็นสุนัข จึงมีรับสั่งให้ทหารออกไปจับตัว แต่ไม่มีทหารคนไหนสู้กับโอรสทั้งสี่ได้ ทหารจึงเข้าไปกราบทูลพระราชา ทำให้พระองค์ทวีความโกรธมากขึ้นจะเสด็จออกรบด้วยตัวเอง แต่เมื่อเจ้ามหาชีวิตยิงธนู ลูกธนูที่ยิงไปนั้นกลับกลายเป็นขนมไปสิ้น ครั้นชายทั้งสี่ยิงธนู ลูกธนูกลับกลายเป็นดอกไม้…พระราชาเห็นดังนั้นทรงแน่พระทัยว่าชายหนุ่มทั้งสี่นั้นเป็นโอรสของพระองค์เป็นแน่…เทพยดาจึงได้ดลบันดาลให้เกิดเหตุการณ์ประหลาดเช่นนี้…เมื่อสอบถามเรื่องราวทั้งหมดแล้วก็ให้คนไปรับมเหสีฝ่ายขวากลับเข้าวัง…ส่วนมเหสีฝ่ายซ้ายถูกขับไล่ออกไปอยู่นอกพระนคร… ตั้งแต่นั้นทั้งหมดได้อยู่ร่วมกันด้วยความสุข